Do Rzecznika Ubezpieczonych zwrócił się poszkodowany mężczyzna, z prośbą o podjęcie interwencji. Sprawa dotyczy szkody komunikacyjnej z dnia 14 września 2007 r., w pojeździe marki Mazda, likwidowanej przez TU X w Sopocie. Skarżący domaga się wypłaty należnego odszkodowania z tytułu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem pojazdów, skarżąc się na przewlekłość postępowania, jednocześnie podnosząc zarzut, że ubezpieczyciel nie przekazał akt sprawy do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, wobec faktu stwierdzonego pismem Komendanta Komisariatu Policji we Władysławowie z dnia 16 października 2007 r., że sprawca szkody nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego OC.
Rzecznik Ubezpieczonych zwrócił się do prezesa TU X z prośbą o spowodowanie wnikliwego zbadania sprawy i odniesienie się do wniosku skarżącego. Rzecznik Ubezpieczonych zwrócił uwagę, że stosowane przez Towarzystwo procedury likwidacji szkody komunikacyjnej zgłoszonej z ubezpieczenia OC budzą poważne wątpliwości. Zgodnie z brzmieniem art. 98 ust. 2 pkt a) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. nr 124, poz. 1152): „do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt l i 2, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: w mieniu i na osobie, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych”.
Rzecznik Ubezpieczonych podkreślił, że w przedstawionej sprawie policja zidentyfikowała pojazd, który wyrządził szkodę, a także bezspornie ustaliła, że pojazd nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego OC.
W ocenie Rzecznika, w świetle przedstawionych faktów, dyspozycja zawarta w powołanym wyżej przepisie została spełniona, co uzasadnia wystąpienie ubezpieczyciela na wniosek zgłaszającego szkodę do wystąpienia do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
„Zgodnie z procedurą określoną w art. 108 powołanej wyżej ustawy z roszczeniem o likwidację szkody należy zwrócić się do dowolnego zakładu ubezpieczeń prowadzącego ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, który poprowadzi postępowanie likwidacyjne i sprawę przekazuje do realizacji świadczeń (wypłata odszkodowania) do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. System likwidacji szkód w tego typu sprawach (tj. gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych) jest zorganizowany w taki sposób, że zakład ubezpieczeń prowadzi postępowanie wyjaśniające, ustalające etc., a następnie akta sprawy, celem realizacji świadczeń, przekazuje do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, który weryfikuje ustalenia zakładu i wypłaca odszkodowanie. Niezrozumiałe zatem pozostaje w tym przypadku stanowisko ubezpieczyciela wyrażone pismem z dnia 22 stycznia 2008 r., w którym stwierdza, że wobec braku możliwości ustalenia sprawcy zdarzenia nie znajdujemy podstaw do przejęcia odpowiedzialności za przedmiotową szkodę, jak również do przekazania do innego ubezpieczyciela” – skonstatował Rzecznik Ubezpieczonych.
TU X poinformowało Rzecznika Ubezpieczonych i poszkodowanego o swoim stanowisku w sprawie. Poniżej cytujemy treść pisma Towarzystwa: „Wyjaśniamy, że w naszym piśmie z dnia 22 stycznia 2008 r. poinformowaliśmy skarżącego o braku możliwości ustalenia sprawcy, a co za tym idzie, podstaw do przyjęcia odpowiedzialności za omawianą szkodę, jak również do przekazania akt do innego ubezpieczyciela, celem pojęcia postępowania likwidacyjnego. Informujemy również, że nie było możliwe przekazanie akt do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, z uwagi na nieustalonego sprawcę zdarzenia. Wyjaśniamy, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w przypadku otrzymania niekompletnych akt (np. brak ustalonego sprawcy) zawsze zwraca akta do ubezpieczyciela celem uzupełnienia.
Jednocześnie pragniemy zwrócić uwagę na fakt, że czynności wyjaśniające TU X nie zakończyły się dnia 22 stycznia 2008 r. Efektem dalszych czynności było otrzymanie notatki policji dnia 21 lutego 2008 r. wskazującej osobę sprawcy zdarzenia. Następnie TU X podjęło czynności zmierzające do ustalenia danych właściciela pojazdu sprawcy. Dnia 17 marca 2008 r. zostały uzyskane dane właściciela pojazdu sprawcy i następnie akta wysłano kurierem do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego”.
Rzecznik Ubezpieczonych zwrócił się do prezesa Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z prośbą o ustosunkowanie się do przedstawionych wyjaśnień TU X.
W piśmie Rzecznika do UFG czytamy: „W sytuacji potwierdzenia przez Państwa zwracania akt sprawy do ubezpieczyciela w przypadku braku ustalenia sprawcy – w okolicznościach wskazujących, że posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, proszę o wskazanie podstawy prawnej takich działań.
Przedstawione przez Państwa stanowisko jest konieczne do dalszego wyjaśniania przez Rzecznika Ubezpieczonych prowadzonego przez ubezpieczyciela na podstawie art. 108 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych postępowania w zakresie ustalenia zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń”.
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny przedstawił Rzecznikowi Ubezpieczonych swoje stanowisko w sprawie. Oto jego treść: „Kompetencje Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego reguluje art. 98 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r. nr 124, poz. 1152 ze zm.). W myśl powyższego przepisu, do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (…).
Przy czym zgodnie z art. 108 wskazanej powyżej ustawy uprawniony do odszkodowania zgłasza swoje roszczenia do Funduszu przez którykolwiek zakład ubezpieczeń wykonujący działalność ubezpieczeniową w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2. Zakład ubezpieczeń nie może odmówić przyjęcia zgłoszenia szkody. Zakład ubezpieczeń, po otrzymaniu zgłoszenia roszczenia, przeprowadza postępowanie w zakresie ustalenia zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń i niezwłocznie przesyła zebraną dokumentację do Funduszu, powiadamiając o tym osobę zgłaszającą roszczenie.
W rozpoznawanej sprawie, w dniu 14 września 2007 r. kierujący pojazdem marki Audi nie zachował należytych środków ostrożności, w wyniku czego uderzył w zaparkowany pojazd marki Mazda. Ponieważ na pojazd sprawcy, według informacji z policji, nie zawarto obowiązkowego ubezpieczenia OC, w dniu 18 marca 2003 r. TU X przesłało akta szkody do Funduszu. Po dokonaniu dodatkowych ustaleń na okoliczność ubezpieczenia OC, jak też uzyskaniu stosownych dokumentów od pana Krzysztofa F. (oświadczenie o braku AC oraz faktury za naprawę), decyzją z dnia 28 kwietnia 2008 r. przyznano odszkodowanie za szkodę w mieniu. Jak więc wynika z powyższego, Fundusz nie odsyłał akt niniejszej szkody do uzupełnienia.
Sytuacje takie mają miejsce tylko wówczas, gdy nadsyłana przez ubezpieczycieli dokumentacja jest niewystarczająca do przejęcia odpowiedzialności za skutki zdarzenia albo do ustalenia rozmiarów szkody”.
Wobec związku z zaspokojeniem roszczeń poszkodowanego, Rzecznik Ubezpieczonych uznał interwencję za zakończoną. W swoim piśmie do skarżącego Rzecznik Ubezpieczonych napisał:
„Zgodnie z art. 98 ust. l pkt 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r. nr 124, poz. 1152 ze zm.), zadaniem Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego jest zaspokajanie roszczeń w sytuacji, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Uprawniony do odszkodowania zgłasza swoje roszczenie do Funduszu przez którykolwiek zakład ubezpieczeń wykonujący działalność ubezpieczeniową w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe. Zgodnie z art. 108 ust. 2 wskazanej wyżej ustawy zakład ubezpieczeń po otrzymaniu zgłoszenia roszczenia przeprowadza postępowanie w zakresie zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń i niezwłocznie przesyła zebraną dokumentację do Funduszu, powiadamiając o tym osobę zgłaszającą roszczenie. Stosownie natomiast do treści art. 109 ust. 3 wymienionej ustawy, odpowiedzialność za zwłokę w spełnieniu świadczenia ponoszą odpowiednio Fundusz i zakład ubezpieczeń, każdy w swoim zakresie.
W przedstawionej sprawie policja zidentyfikowała pojazd, który wyrządził szkodę, a także ustaliła, że posiadacz pojazdu nie zawarł obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego OC. W świetle przedstawionych faktów, w opinii Rzecznika, dyspozycja zawarta w art. 98 ust. l pkt 3 została spełniona, co uzasadniało przesłanie akt szkody przez Ubezpieczyciela do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Niezrozumiałe zatem pozostaje w tym przypadku stanowisko ubezpieczyciela wyrażone pismem z dnia 2 kwietnia 2008 roku, w którym stwierdza, że nie było możliwe przekazanie akt do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, z uwagi na nieustalonego sprawcę zdarzenia. W związku z powyższym na podstawie art. 481 kodeksu cywilnego w związku z art. 109 ust. 3 wskazanej wyżej ustawy, w opinii Rzecznika Ubezpieczonych istnieje możliwość wystąpienia z roszczeniem do Zakładu Ubezpieczeń o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia”.
Krystyna Krawczyk
dyrektor Biura Rzecznika Ubezpieczonych
