Kilka dni temu prezydent podpisał ustawę o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (popularnie: o pozwach zbiorowych). Wejdzie ona w życie w połowie tego roku. Nową procedurę będzie można stosować w sprawach konsumenckich oraz czynów niedozwolonych, np. błędów lekarskich czy wypadków.
Jak widzą zmiany
Kancelaria CMS Cameron McKenna przeprowadziła w połowie grudnia sondę wśród 45 wytypowanych, reprezentatywnych przedsiębiorców, których zmiany te mogą dotyczyć. Odpowiedzi uzyskano w anonimowej ankiecie. Uczestnikami sondy byli przedstawiciele branż, których działalność może być szczególnie narażona na pozew zbiorowy: bankowości, finansów, ubezpieczeń, budownictwa, nieruchomości, wyrobów tytoniowych, farmaceutyków i produktów medycznych, przemysłu ciężkiego i paliwowego, usług, w szczególności doradztwa prawnego, i mediów.
Wiedza przedsiębiorców o ustawie jest niewielka. Jedna trzecia uczestników sondy przyznała, że nie zna zmian. Tylko 29 proc. śledziło proces powstawania ustawy, a zaledwie 3 proc. jest w pełni świadomych zmian i zaczęło analizować ich możliwy wpływ na działalność swych firm. 22 proc. respondentów odpowiedziało, że rozwinie się rynek usług prawnych, według 44 proc. wzrośnie liczba roszczeń konsumenckich, a tylko co czwarty uważa, że więcej będzie roszczeń osób poszkodowanych.
Zdaniem pytanych najbardziej narażony na roszczenia grupowe jest sektor bankowy i farmaceutyczny (55 proc.); drugie miejsce zajęły nieruchomości, ubezpieczenia, wyroby tytoniowe (40 proc.), a trzecie produkty medyczne (30 proc.).
Jaki będzie wpływ ustawy na działalność firmy? Co piąta pytana osoba odpowiedziała, że „żaden”, 43 proc., że „niewielki”, 28 proc. widzi ryzyko, a 7 proc. spodziewa się wielu pozwów grupowych przeciwko ich firmie.
Zarobią prawnicy
– Zgadzam się, że najwięcej będzie pozwów zbiorowych w sprawach konsumenckich; w drugiej kolejności, jak myślę, przeciwko Skarbowi Państwa, potem dopiero odszkodowawczych, bo tu musi wystąpić masowa szkoda. Na pewno rozwinie się rynek usług prawniczych, wejdą nowe zagraniczne kancelarie specjalizujące się w pozwach zbiorowych; te już działające rozwiną ofertę: najpierw szkolenia, potem prowadzenie spraw – wskazuje mec. Katarzyna Urbańska, prawniczka PKPP Lewiatan.
– Pozew grupowy może się skończyć nawet upadłością, ale dopóki firmy nie dostaną pozwu do ręki, nie będą raczej podejmować działań zaradczych. Znam jednak np. inicjatywę, że firmy oddają swoje umowy do badania pod kątem zgodności z prawami konsumenta; to na pewno ogranicza ryzyko – dodaje mec. Urbańska.
– Konsumenci muszą się najpierw zorganizować, gdyż tylko organizacjom może się opłacać prowadzenie spraw o drobne kwoty. Nie będą mieli z tym kłopotu np. przedwojenni właściciele i inni pozywający Skarb Państwa, te sprawy są więc największym zagrożeniem – ostrzega mec. Lech Obara z Olsztyna.
– Jeśli tylko 7 proc. przedsiębiorców widzi poważne zagrożenie, a co trzeci nie widzi go w ogóle, to znaczy, że nie sprawdza się straszenie pozwami zbiorowymi, lecz adekwatna jest reakcja na to nowe narzędzie dochodzenia roszczeń – uspokaja prof. Michał Romanowski, członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego.
Komentuje Paweł Pietkiewicz, partner w Kancelarii CMS Cameron McKenna:
Mimo obaw, że wejście w życie tej ustawy może spowodować wzrost liczby roszczeń, szczególnie konsumenckich, firmy nie są na razie skłonne do oceny ryzyka prawnego prowadzonej działalności gospodarczej. Można się zgodzić, że na chwilę obecną nie da się przewidzieć, w jaki sposób polskie sądy będą interpretowały nowe przepisy, a więc nie wiemy, jaka ukształtuje się praktyka przy pozwach zbiorowych. Niemniej, niepodjęcie odpowiednich kroków zaradczych może poskutkować tym, że wiele firm, szczególnie tych mniejszych, stanie w obliczu bankructwa, gdy zostaną wytoczone przeciwko nim roszczenia grupowe. Należy bowiem pamiętać, że nawet niewielkie roszczenia zebrane razem mogą stanowić poważne zagrożenie dla firm.
rp.pl
